Biography
Το 1981 ήταν μια χρονιά αλλαγών για την ελληνική κοινωνία, αλλαγών κάθε είδους. Μια χρονιά μεταβατική…Αρκετά μετά τις διαδρομές στα δαιδαλώδη μονοπάτια της χουντικής επταετίας και με το κλείσιμο της μακράς μεταπολίτευσης, η αρχή μιας νέας δεκαετίας έφερνε μαζί της τον αέρα του καινούργιου. Από την μια, η εποχή των μεγάλων συνθετών και των τραγουδιστών σε δεύτερο ρόλο έμοιαζε πια να έχει φτάσει στο τέλος της, από την άλλη οι τραγουδοποιοί αλλά και οι τραγουδιστές ακόμα δεν είχαν αρθρώσει δυναμικά τη δική τους φωνή, και μια γενικότερη αμηχανία αλλά και ένας αναβρασμός επικρατούσε—ποιό θα ήταν το επόμενο βήμα;
Επόμενα βήματα υπήρξαν πολλά, κάποια εκ των οποίων ίσως ήταν εντελώς πριν από την εποχή τους, ενώ κάποια άλλα πέτυχαν να έχουν μαζική αποδοχή και ν’ανοίξουν δρόμους στο ελληνικό τραγούδι, δρόμους που ακολούθησαν στη συνέχεια πολλοί άλλοι. Η Λένα Πλάτωνος και η Μαριανίνα Κριεζή, με το Σαμποτάζ, τον πρώτο ολοκληρωμένο δίσκο της Πλάτωνος που κυκλοφόρησε το ’81, ήταν σίγουρα μπροστά από την εποχή τους αλλά ταυτόχρονα καθόρισαν τη συνέχεια στον χώρο ειδικά της ηλεκτρονικής μουσικής. Και έτσι πολύ σωστά ο δίσκος αυτός θεωρήθηκε πρωτοπόρος, τόσο όσον αφορά τον ηλεκτρονικό ήχο όσο όμως και όσον αφορά τον άμεσο, παιχνιδιάρικο, τολμηρό τρόπο έκφρασης.
Μετά την επίσης πρωτοποριακή και πολιτικά ανατρεπτική Λιλιπούπολη, αποσπάσματα της οποίας κυκλοφόρησαν σε δίσκο το ’80, η Λένα Πλάτωνος τόλμησε την "έξοδό" της στη δισκογραφία, με την ισότιμη σύμπραξη της Μαριανίνας Κριεζή, της Σαβίνας Γιαννάτου και του Γιάννη Παλαμίδα. Ενδιαφέρον είναι ότι εκτός από την Πλάτωνος, το Σαμποτάζ υπήρξε πρώτη ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά και για την Κριεζή και την Γιαννάτου, ενώ για τον Παλαμίδα ήταν η δεύτερη, μετά το Apocalypsis του ’80. Έχουμε δηλαδή να κάνουμε εδώ με μια ομάδα πολύ νέων μουσικών (η Σαβίνα Γιαννάτου, για παράδειγμα, ήταν μόλις 22 χρόνων όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος, όπως και ο Γιάννης Παλαμίδας) που μαζί με την 30χρονη τότε Λένα Πλάτωνος πειραματίστηκαν με τη μουσική, με τον λόγο, αλλά και με τις ερμηνείες. Το αποτέλεσμα ήταν ένας δίσκος που και σήμερα ακόμα αν τον ακούσει κάποιος για πρώτη φορά, θα του φανεί φρέσκος, λες και γράφτηκε πριν ένα μήνα.
Οι στίχοι του δίσκου, ξεκινώντας απ’το εκρηκτικό "Θα συναντηθούμε στο σαλούν" και καταλήγοντας "Στον αστερισμό του πιγκουίνου" είναι εντελώς ιδιαίτεροι. Απ’το πρώτο άκουσμα—"Ινδιάνε πέρα απ’το απέναντι βουνό / κάνε μου σήματα ξανά με τον καπνό" – μέχρι την τελευταία λέξη του δίσκου, έχουμε να κάνουμε με μια γραφή άμεση, πλακατζίδικη, γεμάτη τρυφερότητα αλλά και γεμάτη γρίφους. Για την Μαριανίνα Κριεζή (απ’τις πιο ταλαντούχες στιχουργούς της χώρας μας) η συνέχεια δεν έφερε πολλά πράγματα στη δισκογραφία. Το ’85 έκανε το Τσάι γιασεμιού με την Αρλέτα και τον Λάκη Παπαδόπουλο, το ’90 το Χαίρω πολύ, επίσης με τον Λάκη Παπαδόπουλο και την Μαργαρίτα Ζορμπαλά, ενώ το ’93 ήρθε το Η ζωή είναι γυναίκα με την Ελένη Δήμου. Δεν θα είναι νομίζω άδικο να πω ότι καμία απ’τις επόμενες δουλειές της (εκτός από ορισμένες στιγμές απ’το Τσάι γιασεμιού) δεν φτάνουν σε ευαισθησία και σε συγκινισιακή φόρτιση το Σαμποτάζ. Το "Κοπερτί", για παράδειγμα, είναι ένα γλυκύτατο και ταυτόχρονα θλιμμένο τραγούδι με θέμα την φθορά που φέρνει ο χρόνος. Η "Πτήση 201" που διασκευάστηκε πρόσφατα (ατυχώς) απ’τον Μιχάλη Χατζηγιάννη, αποτελεί ένα κομψοτέχνημα—ένα ντουέτο της Γιαννάτου και του Παλαμίδα με θέμα την αναμονή στον έρωτα, το πήγαινε και το έλα της ερωτικής σχέσης. Ενώ ο "Γύρος του κόσμου σε 1 λεπτό", τραγούδι που διαρκεί ακριβώς 30 δευτερόλεπτα, θυμίζει γιαπωνέζικο haiku: "Αν ήσουν όστρακο θα΄σουνα στρείδι / κι αν ήσουν αγάπη μου ταξίδι / τότε θα’σουν ο γύρος του κόσμου / μ’ένα τροχόσπιτο ζωγραφιστό / τότε θα’σουν ο γύρος του κόσμου / αχ ο γύρος του κόσμου σ’ένα λεπτό" . Τα περισσότερα τραγούδια που γράφονται σήμερα, τα οποία μάλιστα κρατάνε πολλές φορές πέντε λεπτά και πάνω, δεν πιάνουν ούτε στο μισό την ακρίβεια του συναισθήματος αυτών των έξι φράσεων…
Από εκεί και πέρα, η Μαριανίνα Κριεζή έχει γράψει στίχους ανάλαφρους, γεμάτους φαντασία και χιούμορ, που υπογραμμίζουν την ελευθερία και αναιρούν κάθε είδους σύμβαση. Για παράδειγμα "Τα μαγικά μπλου τζην" και το "Ραντεβού στην όαση" στήνουν από ένα καταπληκτικό σκηνικό το καθένα, ένα σκηνικό διακοπών και ανεμελιάς, ενώ το "Αν μ’αγαπάς έλα να κάνουμε έρωτα" λέει τα πράγματα εντελώς με τ’όνομά τους, ξεφεύγει από περιφράσεις, μεταφορές και παρομοιώσεις και φτάνει κατευθείαν στην ουσία.
Όσο για τη μουσική της Λένας Πλάτωνος στο Σαμποτάζ, είναι μάλλον η πιο εξωστρεφής δουλειά της, ίσως μαζί με την Τρίτη Πόρτα του 2000, που κινείται όμως σε άλλον μουσικό χώρο. Το Σαμποτάζ σηματοδοτεί την αρχή του ηλεκτρονικού ήχου στην Ελλάδα, ενώ όταν κυκλοφόρησε στην ουσία δεν είχαν ξανακουστεί τέτοια πράγματα.. Η ίδια η Πλάτωνος παίζει keyboards (που έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο) και πιάνο, και από εκεί και πέρα οι ενορχηστρώσεις στηρίζονται μόνο στην κλασσική και την ηλεκτρική κιθάρα, στο μπάσο και στα ντραμς. Πάντως τα keyboards καθορίζουν τον ήχο ολόκληρου του άλμπουμ, φτιάχνοντας μια ατμόσφαιρα παραμυθένια και επηρεασμένη κατευθείαν απ’τη δύση, με απόντα τον ήχο της ανατολής.
Τέλος, η Σαβίνα Γιαννάτου και ο Γιάννης Παλαμίδας ερμηνεύουν με θεατρικότητα τα τραγούδια, και έχουν εξίσου σημαντικό ρόλο με αυτόν της Κριεζή και της Πλάτωνος. Εν τέλει, το Σαμποτάζ αποτελεί ένα έργο τέχνης φτιαγμένο νομίζω από τους τέσσερις συντελεστές σε ισότιμο ρόλο και έτσι θα πρέπει κανείς να το ακούει. Πρόκειται για έναν δίσκο που αν έπρεπε να τον βαθμολογήσω θα έπαιρνε ένα ολοστρόγγυλο δέκα, αλλά μάλλον στέκεται έξω από κατηγορίες και βαθμολογίες, καθώς οι δίσκοι που ανοίγουν νέους δρόμους αποτελούν μια κατηγορία από μόνοι τους. Όσα έκανε η Λένα Πλάτωνος στη συνέχεια ήταν οπωσδήποτε σημαντικά και πολύ ενδιαφέροντα, αλλά τον ενθουσιασμό, την επαναστατικότητα και τη φρεσκάδα του Σαμποτάζ δεν νομίζω ότι την φτάνει καμιά άλλη της δουλειά…
Artist descriptions on Last.fm are editable by everyone. Feel free to contribute!
All user-contributed text on this page is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License; additional terms may apply.
